دیگ روغن داغ یا بویلر روغن داغ (Hot Oil Boiler) یا هیتر روغن داغ (Thermal Oil Heater) دستگاهی است که جهت انتقال حرارت بین سیال گرما گیرنده (روغن مخصوص حرارتی) و سیال گرما دهنده (گازهای داغ حاصل از احتراق مشعل) به کارمیرود. دراین دیگ ها با ایجاد سطح انتقال حرارت لازم ، گرمای گازهای حاصل از احتراق مشعل به روغن حرارتی در حال گردش منتقل گشته و موجب افزایش دمای آن می گردد.
با استفاده از دیگ روغن داغ دستیابی به دمای بالا در فشار کار پایین امکان پذیر می باشد. درجه حرارت کار دیگ روغن داغ معمولا بین ۱۵۰ الی ۳۰۰ درجه سانتیگراد می باشد. (دماهای کار بالاتر مستلزم استفاده از متریال ، تجهیزات و روغن حرارتی مخصوص بوده و با توجه به خطرات و استهلاک بیشتر سیستم توصیه نمی گردد.)
اصول طراحی و ساخت بویلر روغن داغ
دیگ یا بویلر روغن داغ باید به گونه ای طراحی و تولید گردد که انتقال حرارت در سه پاس کامل حرارتی بین روغن و گازهای حاصل از احتراق صورت گیرد. افزایش سطح انتقال حرارت در هیتر روغن داغ موجب استفاده بیشتر از انرژی و کاهش مصرف سوخت می گردد.
به علاوه در دیگ های روغن داغ باید حرارت به صورت یکنواخت به روغن حرارتی که در کویلهای حرارتی مارپیچ درحال حرکت و سیرکولاسیون میباشدانتقال یابد. هرگونه حرارت غیریکنواخت و بیش از اندازه یا توقف حرکت روغن در مسیر کویل حرارتی موجب افزایش دمای روغن شده و در صورتی که دمای روغن به بیش از حداکثر دمای کاری مجاز آن افزایش یابد به سرعت باعث اکسیداسیون روغن و تشکیل لجن یا کک در سیستم و اسیدی شدن روغن می شود که در عمل در فاصله زمانی کوتاهی سیستم را از کار خواهد انداخت.
لازم به ذکر است با توجه به دمای کار بالا در بویلر های روغن داغ رعایت اصول ایمنی در طراحی و ساخت آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و هرگونه بی توجهی به پیچیدگی های فنی و اصول ایمنی آن می تواند موجب ایجاد صدمات جانی و خسارات های مالی فراوانی گردد . متاسفانه تاکنون هیچگونه استاندارد ملی و اجباری جهت هیتر روغن داغ تدوین نگردیده است. بنابراین تولیدکنندگان معتبر معمولا با استفاده از اصول فنی ارائه شده در استانداردآلمان به شماره DIN4754 نسبت به طراحی و تولید آن اقدام می کنند.
DIN 4754 – Heat transfer installations working with organic heat transfer fluids – Safety requirements, test – Standard
بویلر روغن داغ بر اساس ظرفیت به صورت تک کویل ، دو کویل یا سه کویل تولید می گردد و هر کویل از یک ، دو یا سه نخ لوله در کنار هم تشکیل شده است. ( معمولا از دو کویل حرارتی و هر کویل از یک یا دو نخ لوله تشکیل شده است.)
کلیه ورق های مصرفی درساخت شل ، محفظه احتراق و درام درساخت دیگهای روغن داغ بایداز نوع DIN17155-17MN4 باشد این نوع ورق آتشخوار مخصوص ساخت بویلر روغن داغ بوده و از استحکام کششی بالایی بر خوردار است. همچنین لوله ها (تیوب Tube ) مصرفی باید از نوع بدون درز آتشخوار طبق استاندارد DIN17175-ST35.8 دارای یک درام با طراحی ویژه در انتهای دیگ بوده که موجب استفاده حداکثر از انرژی می گردد.
انواع هیتر روغن داغ
– بویلر روغن داغ افقی یا عمودی: دیگ های روغن داغ متناسب با ظرفیت و مشخصات طراحی به دو صورت افقی یا عمودی تولیدمیگرددکه هردو دارای معایب و مزایای مربوط به خود میباشد. معمولا ازدیگهای عمودی بیشتر در ظرفیتهای پایین و یا به دلیل محدودیت فضا استفاده میگردد. همچنین بویلرهای افقی معمولا دارای راندمان بالاتری میباشند.
– بویلر روغن داغ گاز سوز ، گازوئیل سوز ، دوگانه سوز: دیگ های روغن داغ بر اساس سوخت در دسترس در محل نصب به همراه مشعل گازسوز یا مشعل گازوئیل سوز یا مشعل دوگانه سوز (گاز و گازوئیل) یا مشعل سه گانه سوز( گاز،گازوئیل و مازوت) تولیدمیگردد.
ایمنی و خطرات دیگ روغن داغ
ایمنی در محیط کار از اولویت های اولیه و غیر قابل انکار می باشد که در کلیه زمینه ها باید به آن توجه نمود. در بویلرهای روغن داغ به دلیل دمای بالای روغن بحث ایمنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و هرگونه بی توجهی میتواندموجب آتش سوزی های شدید و ایجاد صدمات جانی و خسارات مالی فراوانی گردد.
– یک دیگ روغن داغ با کیفیت و استاندارد باید توسط تولیدکنندگان متخصص و باتجربه تولیدگردد. تولیداین محصول دارای پیچیدگی ها و ظرایفی بوده که نیازمنددانش تخصصی و تجربه لازم میباشد. پیش از خرید ابتدا لازم است از توانایی و تخصص فنی تولیدکننده اطمینان حاصل نمایید. موارد بسیار زیادی مشاهده شده که ساخت بویلر روغن داغ به دلیل قیمت پایین به تولیدکنندگان غیرمعتبرسپرده شده و مشکلات فراوانی به وجود آورده است.
– یک دیگ روغن داغ استاندارد و با کیفیت باید با استفاده از مصالح با کیفیت و مطابق استاندارد تولید گردد. استفاده از لوله های غیر آتشخوار یا درزدار تحت هیچ عنوان مجاز نمی باشد. همچنین ورق های مصرفی باید مطابق استاندارد از نوع آتشخوار ۱۷mn4 باشد. استفاده از ورق ها و لوله های با ضخامت کمتر از حد مجاز میتواند موجب کاهش طول عمر دیگ و خطرات فراوان گردد.
– کلیه جوشکاری های هیتر روغن داغ باید توسط شرکت بازرسی شخص ثالت تحت نظارت اداره استاندارد به روشRT (رادیوگرافی) و UT (اولتراسونیک) کنترل گردیده و گزارشات به صورت کامل ارائه گردد تا از کیفیت جوش ها اطمینان لازم حاصل گردد.
– یک دیگ روغن داغ باید مجهز به سیستم کنترل با تجهیزات با کیفیت و معتبر باشد تا در صورت بروز هرگونه مشکل از قبیل افزایش دمای روغن بیش ازحدمجاز،عدم چرخش روغن و…به صورت خودکار با قطع مشعل از ادامه کار دیگ جلوگیری نماید.
